Ուղղորդող հարցեր

• Ո՞ր   տարրերն  են  ավելի  շատ, մետաղները, թե՞  ոչ  մետաղները, ինչու՞:
  Ոչ մետաղները ավելի քիչ են,ընդհամենը 22տարր։Պատճառը՝ատոմական շառավիղն է։
• Ո՞ր   առանձնահատկություններն  են  բնորոշ  բոլոր  մետաղներին:
  Սենյակային պայմաններում բոլոր մետաղները պինդ են։
• Մեկնաբանեք  մետաղների  ֆիզիկական   հատկությունները:
  Ճկունություն,ջերմային հաղորդականություն,մետաղական փայլ և այլն․․․

Ալյումին

Ատոմի կառուցվածքը

Ալյումինը IIIA խմբի տարր է, ուստի ատոմի արտաքին էներգիական մակարդակում առկա է երեք էլեկտրոն, որոնցից երկուսը զույգված են: Միացություններ առաջացնելիս՝ այդ ատոմը հիմնական վիճակից հեշտությամբ անցնում է գրգռված վիճակի, որին համապատասխանում են չզույգված երեք էլեկտրոն:

Բնության մեջ ալյումինը ամենատարածված մետաղական տարրն է: Ազատ վիճակում չի հանդիպում: Ալյումին պարունակող հիմնական հանքանյութերն են՝ Բոքսիտ՝ Al2O3⋅nH2O               Կավ՝ Al2O3⋅2SiO2⋅2H2O

Ալյումինի օքսիդը երկդիմի օքսիդ է, ուստի փոխազդում է և՛ թթուների, և՛ հիմքերի հետ.

AI2O 3+ 6HCI = AICI3 + 3H2OAI2O 3+ 2NaOH  = 2NaAIO2 + H2O

Հալոգններ

Քիմիական տարրերի պարբերական համակարգի 7-րդ խմբի գլխավոր ենթախմբի տարրերը (ֆտոր` F, քլոր` CI, բրոմ` Br, յոդ` I) անվանվում են հալոգեններ: Հալոգենների խմբին է պատկանում նաև ռադիոակտիվ աստատ` At տարրը, որի քանակը երկրակեղևում անչափ փոքր է: Ֆտորը և քլորը դեղնա-կանաչ գույնի գազեր են։ Բրոմը մուգ կարմիր գույնի հեղուկ է, իսկ յոդը կոշտ բյուրեղանման մուգ մոխրագույն նյութ։Հունարենից թարգմանությամբ հալոգեն նշանակում է աղ ծնող։ Նման անվանումը բխում է այն փաստից, որ հալոգենները մետաղներին միանալիս աղեր են առաջացնում։

Առողջ ապրելակերպի սկզբունքները

Մարդու առողջության 60 %-ը և ավելի կախված է նրա կենսակերպից (սնունդ, սնման ռեժիմ, ֆիզիկական ակտիվություն…
Առողջ կենսակերպը կարող է հանգեցնել կյանքի տևողության էական ավելացման։
Առողջ սննդի հիմքը բազմազան բուսական սննդի օգտագործումն է,բուսական սննդում պարունակվող շատ սննդանյութեր ունեն հակաօքսիդիչ և հակաբորբոքային հատկություններ։Ֆիզիկական ակտիվությամբ և սպորտով զբաղվող մարդիկ ավելի քիչ են տառապում մի շարք հիվանդություններով, այդ թվում՝ սրտի և ուռուցքաբանական հիվանդություններով։ Դրանից բացի, նրանք հաճախ ունենում են մարմնի առողջ քաշ և հյուսվածքների առողջ կազմ։

Սկզբունքներ
1.Էկոլոգիապես մաքուր սնունդ, մաքուր խմելու ջուր, մաքուր օդ
2.Առողջ, ամենաքիչը 8 ժամյա քուն
3.Վատ սովորություններից ազատվել (չծխել,չխմել․․․
4.Սպորտ, պահպանել հիգենայի կանոնները
5.Սթրեսային իրավիճակներից դուրս գալ կատակով, հումորով,ժպիտով:

Սպիտակուցներ

Սպիտակուցների կառուցվածքը բավականին բարդ է։Բոլոր սպիտակուցները բաղկացած են O-ի,C-ի,N-ի և H-ի ատոմներից։
Բոլոր սպիտակուցները պոլիմերներ են,որոնց մոնոմերները ամինաթթուներն են։Մարդու օրգանիզմում հանդիպում են տասնյակ հազարավոր սպիտակուցներ։
Բջջի օրգանական նյութեր
Հիմնական օրգանական նյությերից են սպիտակուցները,նուկլեինաթթուները,ածխաջրերը,նաև ճարպերը։
Բջջի օրգանական նյութերից են շատերը օրինակ՝ սպտակուցները կամ նուկլեինաթթուները,կենսաբանական պոլիմերներ են։
Սպիտակուցների մոլեկուլ կարող են լինել՝ պարուրաձև,ծալքավոր կամ գնդձև։Դրանք ունեն կառուցավծքային մի քանի մակարդակներ։Առաջնային,երկրորդային,երրորդային,չորրորդային։

Ջրածին-H

~Ջրածինը (Hydrogenium` լատիներեն ջուր ծնող) պարբերական համակարգի առաջին պարբերության՝ առաջին խմբի, մեկ կարգաթվով տարրն է: ~
Ջրածնի մոլեկուլի բանաձևն է՝ H2, հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը՝ 2,016 (կլորացված 2), մոլային զանգվածը՝ 2 գ/մոլ՝

Պարզաբանել և պատրաստել հետևյալ  հարցերին՝`
1.Ջրածնի անձնագիրը
Ընդհանու Ջրածնիր բնութագրումը
Քիմիական նշանը—H
Քիմիական բանաձևը—H 2
Հարաբերական ատոմային զանգված՝ Ar1
Հարաբերական մոլեկուլային զանգված Mr2

Փետրվար 15-21/Քիմիա

1.****Գրե՛ք հետեւյալ տարրերի քիմիական նշան­ ները՝ ալումին, կալցիում, սիլիցիում եւ ֆոսֆոր: Բացատրե՛ք, թե դրանք ինչ են արտահայտում
ալիումին-AI
կալցիում-Ca
սիլիցիում-Si
ֆոսֆոր-P

2****Տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը 16 ,և 14 է: Որոնք են այդ տարրերը
ա. ածխածին, բ. ջրածին,
գ. թթվածին, դ. ազոտ:

3****Առանձնացրու օքսիդները
ա) CO2, բ) CaO, գ) NaOH, դ) ZnO, ե) Al2O3, զ) H2CO3, է) (NH4)2SO4, ը) KMnO4:

4****Քանի՞ հիմք կա հետեւյալ շարքերում՝
ա) CaO, HCl, NaOH, P2O5, KOH, Ca(OH)2, H2SO4, Mg(OH)2, Fe(OH)2, CO2, HF.
բ) H2SO4, HNO3, Cu(OH)2, NO2, Al2O3, Ni(OH)2, Fe2O3:

Քիմիա․դասարանում

1.Կարդացե՛ք քիմիական բանաձեւերն ու շարադրե՛ք դրանցից ստացված տեղեկությունները.
ա) CuO-պղնձի օքսիդ բ) NaOH-նատրիումի հիդրոքսիդ գ) SiO2-սիլիցիումի օքսիդ

2.Գրե՛ք նյութերի քիմիական բանաձեւերը, եթե հայտնի է, որ դրանց բաղադրության մեջ առկա են.
ա) կալիումի երկու եւ ծծմբի մեկ ատոմ-K2S,
բ) ածխածնի ու թթվածնի մեկական ատոմ-CO:

3.Թվարկե’ք հինգ նյութ, որոնց կազմում ջրածին տարր է առկա:

H2O, H2O2, H2SO4, 2HCl, CH4

4.Տարրերի հարաբերական ատոմային զանգվածները 16 , 7, 1, 56, 12, 23, 35.5, 9 , 14, 40, 75 է: Ո՞րոնք են այդ տարրերը:

16-թթվածին, 7-Լիթիում, 1-ջրածին, 56-երկաթ, 12-ածխածին, 23-նատրիում, 35.5-քլոր, 9-բերիլիում, 14-ազոտ, 40-կալցիում, 75-արսեն

Առաջադրանք․Քիմիա 08.12.2020

1․Պատասխանե՛ք հետեւյալ հարցերին.
ա) ո՞րն է թթվածին տարրի քիմիական նշանը, о
բ) որքա՞ն են թթվածնի հարաբերական ատոմային եւ մոլային զանգվածները, о2

գ) ո՞րն է թթվածին տարրի կարգաթիվը, 8

դ) դիրքը պարբերական համակարգում երկրորդ պարբերություն, երկրոդ շարք, 6րդ խումբ

2. Ի՞նչ օքսիդացման աստիճաններ կարող է դրսեւորել թթվածինը միացություններում.
   1) 0 +1 -1
   2) -2 -1 0
   3)+1 0 -1
   3.Ի՞նչ կապեր են առկա թթվածին պարզ նյութի մոլեկուլում.
3. ա) կովալենտ բեւեռային, բ) կովալենտ ոչ բեւեռային, գ) մետաղակա դ) իոնական

Նախագիծ.Զատիկի ծեսը և քիմիան

Նպատակը՝

1. Սովորողների մոտ զարգացնել ավանդույթների,ծեսերի  կատարման սովորույթները և դրանք դարձնել ուսումնական
2. Նախագծերը առցանց ուսուցման ժամանակ դարձնել ընտանեկան
3. Զարգացնել ինքնուրույն աշխատելու ունակությունը,մեդիակրթությունը
4. Բացահայտել սննդային ներկերը,որոնք օգտագործվում են զատիկի ծեսի ժամանակ ձվերը ներկելու համար 

Ընթացքը մեկ շաբաթ
Սովորողներին առաջադրվող հարցեր՝

• Բացատրել ծեսի իմաստը

Հայկական ավանդույթում, սույն հավկիթներով հավկթախաղ է տեղի ունենում երկու հոգու միջև։ Կոտրող հավկիթը հաղթող է ճանաչվում և ուտում են կոտրված հավկիթը։ Նաև ավանդույթ է Զատկվա հավկիթներն ուտել թարխունով, աղով և լավաշով։

Արևմտյան երկրների ավանդույթում, հավկիթները թաքցվում են խոտերի կամ կանաչների միջև և երեխաները փորձում են դրանք գտնել։ Այն կոչվում է «Զատկվա հավկթաորս»։

Օդի բաղադրությունը

1/5 –ը կամ  21%  Թթվածին (O₂)

 4/5-ը  կամ  78%  Ազոտ (N₂)

1%-այլ նյոււթեր

Ատոմներ, մոլեկուլներ

Ատոմներ, մոլեկուլներ
1.Ատոմը դա նյութի փոքրագույն մասնիկն է։
2.Գոյություն ունեն և ատոմային և մոլեկուլային կառուցվածքով նյութեր
3.Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից
4.Ատոմ բառը հունարենից թարգմանաբար նշանակում է՝անբաժանելի։Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ մոլեկուլները քայքայվում են,իսկ ատոմները պահպանվում են։
5.Նյութի ագրեգատային վիճակը կախված է ատոմների կամ մոլեկուլների միջև հեռավորությունից