Մեծ Հայքի Արտաշեսյան թագավորությունը՝Արտաշես I-ին

1.Փոքր Ասիայի Մագնեսիա քաղաքի մոտ Ք․ա 190թվականին տեղի ունեցած ճակատամարտում Սելևկյանները պարտություն կրեցին Հռոմից։

2.Ք․ա 189 թվականին Արտաշեսը՝ Մեծ Հայքում, և Զարեքը՝ Ծոփքում վերականգնեցին անկախությունը։

3.Հռոմը անմիջապես ճանաչեց անկախությունը,ընդդեմ սելևկյանների։

4.Մեծ Հայքի նորահռչակ թագավորությունն իր հիմնադիր անվամբ կոչվում է Արտաշիսյան։

5.Նույն ժամանակ անկախացավ նաև Փոքր Հայքը։Անկախություն է ձեռք բերում նաև Կոմմագեն 163 Ք․ա,որը նախկինում Մեծ Հայքի բաղկացուցիչ մասն էր․․․

6.Այսպիսով Ք․ա 190-160 թթ անկախացան չորս հայկական թագավորություններ՝ Մեծ հայք,Փոքր Հայք,Ծոփք,Կոմմագեն։

7.Արտաշես Առաջինի 189-160թթ
Առաջնահերթ խնդիրն էր վերադարձնել Մեծ  Հայքից անջատված տարածքները։
Նա վերամիավորեց Մեծ Հայքից անջատած տարածքները։Պոլիբիոսը նրան անվանում է Հայաստանի մեծագույն մասի կառավաիրչ

8.Զարեհի մահից հետո Արտաշես Ա-ն փորձեց մեծ Հայքին վերամիավորել նաև Ծոփքը,սակայն ապարդյուն։Այդ ծրահիրը իրականացրեց նրա թոռ Տիգրան Մեծը։

9.Ք․ա 183-179թթ
Փոքր Ասիայի տարածքում հինգ փոքր տերություններ պատերազմ էին մղում և որպես հաշտեցնող կեղմ Արտաշեսը կարողացավ ընդարձակել Փոքր Հայքի տարածքը Պոնտոսի հաշվին։

10.Երբ Մարաստանի սատրապ Տիմարքոսը ապստամբեց Սելևկիայի դեմ և իրեն գռչակեց անկախ թագավոր,Արտաշեսը անմիջապես օգնեց նրան զորքով